Vooruitstrevend expertisecentrum voor personen met niet-aangeboren hersenletsel officieel geopend

In Kortrijk hebben projectontwikkelaar ION en sociale netwerkorganisatie Groep Ubuntu een nieuw expertisecentrum voor mensen met een niet-aangeboren hersenletsel (NAH) officieel geopend. Mensen met hersenschade na bijvoorbeeld een beroerte of een ongeval kunnen in 'Wissel' voortaan op één en dezelfde plek terecht voor therapie, een job op maat en een aangepast verblijf. Het vooruitstrevende concept, waarbij de familie en de buurt nauw betrokken worden, is erop gericht de mensen te helpen herontdekken wie ze zijn, wat ze kunnen en te aanvaarden wat hen overkomen is.

Omdat het vorige centrum van sociale netwerkorganisatie Groep Ubuntu uit haar voegen barstte en niet meer voldeed aan de noden, werd in samenwerking met projectontwikkelaar ION een volledig nieuw complex gebouwd aan de Sint-Amandslaan in Kortrijk. Achter de gerestaureerde gevel schuilt een duurzame nieuwbouw met 20 kamers met eigen badkamer, 4 zorgstudio’s, gemeenschappelijke leefruimtes met keuken, een kamer voor de begeleiders en een dagcentrum met rustruimtes en werkateliers. Momenteel worden er in totaal 51 mensen met een NAH begeleid, en telt het nieuwbouwcentrum 21 bewoners. Dit zijn zowel mensen met een NAH als mensen met een verstandelijke beperking, die allen op de zorg van wooncoaches kunnen rekenen. ​ 

Wonen, werken en therapie volgen op één en dezelfde plaats combineren wordt meestal vermeden, maar voor mensen met een niet-aangeboren hersenaandoening is het net een troef die hun welzijn en de revalidatie ten goede komt. 

“Normaal zijn we er geen voorstander van dat wonen en werken op één plek samenkomt. Mensen als jij en ik gaan ’s morgens ook naar het werk. Maar voor mensen met een NAH ligt dit anders, want zij zijn sneller moe. In ons vorig gebouw hadden wij een rustruimte, maar dit volstond niet. Mensen die nu naar Wissel komen kunnen ’s middags even naar hun eigen kamer of studio om een uurtje te rusten voor ze weer aan het werk gaan. Dit bevordert hun kwaliteit van leven. Bovendien wonen ze samen met lotgenoten, ze begrijpen elkaars situatie en kunnen bij elkaar terecht. Nog een voordeel is dat er geen vervoer nodig is naar het dagcentrum vanuit de woning, want dat is tegenwoordig een dure aangelegenheid.” ​ Petra Vercruysse, algemeen manager Groep Ubuntu 

Eindelijk zelfstandig wonen 

Margot Lottin (27) is één van de 21 bewoners van wie het leven door het centrum er helemaal anders uitziet. Ze viel tien jaar geleden in het keldergat van een café, waardoor ze een zwaar hersenletsel opliep. Na een wekenlange coma moest ze alles opnieuw leren. Voortstuderen was als tiener haar grote doel, maar de harde realiteit was dat door haar toestand zelfs aan de slag gaan in een maatwerkbedrijf er niet in zat. Maar Margot heeft nooit opgegeven. Ze droomde er al lang van om net als haar leeftijdsgenoten alleen te kunnen wonen, en dat is dankzij dit nieuwe expertisecentrum nu gelukt. Ze heeft het ouderlijke huis en alle zorg die ze er kreeg kunnen loslaten en woont nu zelfstandig in het nieuwe NAH-centrum ​ 

“Thuis schoof ik mijn voetjes onder tafel, maar hier staat er geen eten klaar als ik thuiskom. Ik heb samen met mijn wooncoach een duidelijke planning: dan de badkamer poetsen, dan stofzuigen of koken. Mijn eigen potje maken lukt ondertussen al goed. Als ik ’s middags wil koken, moet ik er op tijd aan beginnen zodat ik niet te laat ben op mijn werk. Ik vind het zo belangrijk om tussen de therapiesessies in zelfstandig te kunnen zijn, zelf te kunnen beslissen wat ik op welk moment doe. Omdat alles hier dicht in de buurt is, kan ik te voet of met de fiets afspreken met vriendinnen of naar m’n vrijwilligerswerk gaan.” Bewoonster Margot Lottin 

Sneller budget 

Zelfstandig wonen is voor mensen met een beperking allesbehalve evident. Het is niet alleen een uitdaging om een geschikte plek te vinden, ook het nodige budget bij elkaar sprokkelen is zelden vanzelfsprekend. Bij mensen met een NAH wordt de ondersteuning ofwel betaald via de verzekering of vanuit een budget dat wordt toegekend door het Vlaams Agentschap voor Personen met een Handicap. Volgens de Vlaamse overheid hebben 20.000 mensen recht op zo’n persoonsgebonden budget. Terwijl mensen met een dringende ondersteuningsnood tot voor kort drie jaar moesten wachten op hun toelage, zou er nu in principe binnen de 18 maanden na de aanvraag budget moeten zijn. ​ 

Eigen methodiek ​ 

Groep Ubuntu heeft een eigen methodiek ontwikkeld voor mensen met een NAH: Breinbreker. Aan de hand van psycho-educatie en oefeningen wordt hun brein weer sterker en zelfstandiger gemaakt. De deelnemers ontdekken wie ze zijn, worden trots op wat ze kunnen en leren aanvaarden wat er gebeurd is. Het pakket omvat zowel individuele sessies als groepstherapie, al dan niet samen met zijn of haar entourage. Want ook het leven van familieleden, die vaak al ettelijke jaren als mantelzorger achter de rug hebben, ziet er plots helemaal anders uit. 

Atelierwerking, waar in- en externen elkaar ontmoeten en leren samenwerken, maakt deel uit van het zorgpakket. Er is een bedrijfsatelier waar in opdracht van externe werkgevers taken worden uitgevoerd (semi-industrieel werk), een houtatelier en een crea-atelier. In de gemeenschappelijke keuken is geregeld iemand bezig met huishoudelijke taken, zoals bijvoorbeeld soep maken. 

“Een activiteit is hier nooit zomaar een activiteit. We vertrekken vanuit elk individu. Jimmy bijvoorbeeld was voor zijn hersenletsel actief in interieurinrichting. Hij bloeit helemaal open als hij samen met een coach en vrijwilliger met hout kan werken. En ook Grégory vindt hier helemaal zijn draai. Hij overleefde op zijn 14de het ongeval waarin zijn vader overleed. Daarvoor was hij een onbezorgd kind, maar toen hij hier aankwam had hij geen doel meer voor ogen. Nu is hij een twintiger die een nieuw sociaal leven heeft uitgebouwd, hij woont in zijn eigen studio en ziet de toekomst weer lachend tegemoet.” Petra Vercruysse, algemeen manager Groep Ubuntu 

Groep Ubuntu biedt heel bewust verschillende woonconcepten aan, steeds met de ondersteuning van wooncoaches. Er zijn voor de bewoners 20 kamers met eigen badkamer en gemeenschappelijke leefruimtes en keuken. Daarnaast worden ook 4 zorgstudio’s aangeboden met naast een eigen badkamer ook een aparte keuken en leefruimte. Er wordt voor elk individu steeds nauwgezet bekeken welke woonvorm het best bij die persoon aansluit. 

“Patrick liep op z’n 25^ste hersenschade op bij een woningbrand en is er nu 52. We zijn ervan overtuigd dat we met een studio de juiste keuze hebben gemaakt. Patrick heeft veel nabijheid nodig, maar hij jaagt zich ook op wanneer iets niet in orde is, zoals een afwas die blijft staan. Waar hij vroeger woonde, was hij degene die voor iedereen de afwas deed en zorgde dat alles netjes bleef, net omdat hij niet tegen slordigheid kan. In zijn studio is hij daar zelf verantwoordelijk voor, wat hem rust geeft. Waar hij zich in het begin nog afzonderde, kiest hij er nu zelf voor om mee te gaan op activiteit en vindt hij meer en meer zijn plaats in de groep. Hij was voor het ongeval kok, en ook die draad neemt hij weer op. Hij doet niks liever dan zijn medebewoners gelukkig te maken met lekkere soep of zelfgemaakte spaghettisaus.” Wooncoach Joshua Anckaert 

Evenwichtige mix 

Een nieuw leven opbouwen doen de mensen niet alleen. Behalve de steun van wooncoaches en familie wordt ook de buurt nauw betrokken. Het nieuwe NAH-centrum, in het hart van de stad en vlak bij de Leie, kadert in een masterplan waarbij verschillende generaties en mensen samenkomen rond een gemeenschappelijke binnentuin. Dat omvat kadewoningen aan de Leie, appartementen en een beschermde villa die wordt omgebouwd tot studentenkamers. De oplevering van de gezinswoningen staat volgens projectontwikkelaar ION gepland voor het einde van dit jaar. De studentenkamers, waarvan de verkoop net is opgestart, volgen later. 

“Deze site is voor ons opnieuw een mooi voorbeeld van hoe we voor meer inclusie kunnen zorgen in steden, iets waar wij zoveel mogelijk naar streven. Straks vind je hier een evenwichtige mix van studentenkamers, appartementen en dit expertisecentrum. Wij zijn ervan overtuigd dat wanneer iedereen zijn plek kan vinden in een buurt, die meteen ook een stuk aangenamer, socialer en levendiger wordt om te wonen.” ​ Kristof Vanfleteren, CEO van ION