‘Silo54’ zet Leuvense skyline op architecturale wereldkaart

Ontwikkelaars Ertzberg en DCA hebben de vergunning aangevraagd voor de herbestemming van de voormalige graansilo’s van AB InBev. De plannen zijn ambitieus: er komen ‘silo-woningen’, een hotel, recreatie & cultuur, coworkingplekken, horeca, handelszaken én een publiek stadsbalkon op 50 meter hoogte met congrescentrum. De Belgische en internationaal bekende toparchitect XDGA (Xaveer De Geyter) – wiens ontwerp al in 2008 voor de eerste keer werd voorgesteld - zet ook vandaag zijn naam onder de definitieve plannen van silo54. “Het wordt een kroonjuweel in een wijk waar elke Leuvenaar van zal genieten”, vertelt Jo Vandebergh, CEO van Ertzberg. 

Met het indienen van de vergunning komt de herbestemming van de oude silo’s aan de Leuvense Vaartkom nu écht in een stroomversnelling. Het oude iconische fabriekspand dateert uit de jaren ‘60 toen AB InBev haar brouwerij uitbreidde met grote industriële gebouwen zoals de Mouterij, de Eesten en de silo’s. De 54 silo’s zelf zijn 50m hoog met een diameter van 6m, opgetrokken in gewapend beton. ​ 

Aanvankelijk beschikte AB InBev over een afbraakvergunning om de industriële silo’s af te breken maar daar wilde de Leuvense stadsontwikkelaar Ertzberg niet van weten. In 2006 kochten ze de site over van de brouwer en hielden ze de sloop tegen. Vanaf dan startte een belangrijk traject om de voormalige fabriekssite herop te waarderen tot een nieuwe Leuvense stadswijk. In 2009 werd er een Ruimtelijk Uitvoeringsplan (RUP) goedgekeurd en volgde een reeks ontwikkelingen waaronder de ‘Balk van Beel’, torengebouwen ‘de Twist’ & ‘Lucid’ en de school ‘Stroom’. Momenteel wordt er volop gebouwd aan de sociale woningen in de Artoistor en aan The View. 

Voor het ontwikkelen van silo54 werkt Ertzberg samen met DCA uit Olen. De afgelopen drie jaar werd intensief samengewerkt met stad Leuven om het project, dat voor de eerste maal in 2008 werd voorgesteld, concreet uit te werken. Nu is de site klaar voor de laatste stap. 

“Leuven investeert al jaren succesvol in de Vaartkom. Zo groeide de stadswijk Tweewaters rondom de Silo’s en de Molens van Orshoven uit tot het tweede centrum van de stad. Met de komst van silo54 voegen we hét sluitstuk van de Vaartkom aan dat grote verhaal toe.” Jo Vandebergh, CEO van Ertzberg ​ 

Stadsplein op 50m hoogte 

De herontwikkeling van het oude fabrieksgebouw is zonder twijfel één van de meest tot de verbeelding sprekende reconversieprojecten ooit in België. En technisch geldt het alvast als een huzarenstukje. De appartementen in de silo’s zelf zijn deels cirkelvormig en gaan van een mix van kleinere studio’s van 30 vierkante meter – specifiek bedoeld voor middellange termijn – tot 2- en 3 slaapkamerappartementen voor gezinnen. ​ 

“Puur bouwtechnisch is dit een bravourestuk om wooneenheden in de silo’s te creëren. Maar door het multifunctionele karakter van het gebouw trekt het de hele buurt omhoog. Wie vandaag naar de Tweewaterswijk kijkt, ziet bijvoorbeeld een school, een kindercrèche, 150 sociale huurwoningen, nog eens 105 betaalbare woningen, een ondernemershub en tal van groen. Dat is een verhaal dat veel groter is dan enkel de reconversie van een oude fabriek.” Luc Neefs, bestuurder DCA ​ 

Daarnaast is één van de meest opvallende zaken aan het ambitieuze project het gloednieuwe stadsbalkon: een plein op 50 meter hoogte waar bezoekers een panoramisch zicht krijgen van 360 graden rond de omgeving. ​ 

Het is het gerenommeerde Belgische architectenbureau van XDGA waarvan de naam op de vergunningsaanvraag prijkt. Het doel was niet alleen om het unieke gebouw tot een architecturale parel om te toveren, maar vooral ook om het perfect te doen passen binnen de huidige stadsontwikkeling van de Vlaams-Brabantse centrumstad. ​ 

Participatief traject 

Het project heeft een bijzonder participatief traject afgelegd. Zo overlegde Ertzberg al in 2007 met stedelijke organisaties en zette ze een grote ontwerpwedstrijd op met alle Leuvense scholen ter inspiratie van de architecten. Het uiteindelijke ontwerp van de silo’s werd in een lokaal magazine onder alle Leuvenaars verdeeld en bewoners werden om inspraak gevraagd. Ook een publieke architectuurexpo in de oude Molens van Orshoven had als doel om zoveel mogelijk partijen inzicht én inspraak te geven in hoe de nieuwe site er zou uitzien.

“De complexiteit van het ontwerp heeft ons jaren studiewerk gekost maar we zijn blij dat het resultaat nog steeds één op één aansluit bij het ontwerp van 15 jaar geleden. We zijn overtuigd dat dit historisch industrieel gebouw zal uitgroeien tot een volwaardig monument en op het netvlies van elke Leuvenaar zal gebrand staan. Maar omdat we willen dat iedereen goed begrijpt wat onze visie is en welk verhaal er achter schuilt, organiseren we in de zomer een grote expo.” Jo Vandebergh, CEO van Ertzberg 

100% groene warmte 

Met Tweewaters bewijst Ertzberg dat ook de ontwikkelaar een belangrijke rol kan spelen in duurzame stadsontwikkeling. Al in 2005 – nog voor er sprake was van autoluwe stadskernen – koos het bedrijf ervoor Tweewaters volledig autovrij te houden en hoge gebouwen af te wisselen met lage om 70% open ruimte te creëren. Ook de Balk van Beel en de volgende gebouwen die de hoogste BREEAM onderscheiding kregen waren onderdeel van een duurzaamheidsvisie die ook bij de ontwikkeling van de silo54 weer tot uiting komt. ​ 

Tot slot wordt binnen het gebouw een zogenaamd ‘warmtedistributie-hub’ aangelegd waardoor de beschikbare restwarmte van industrie uit de buurt omgezet wordt naar 100% groene warmte voor silo54. De afgelopen jaren werd er in de wijk al een warmtenet aangelegd waardoor andere gebouwen in en ook buiten de wijk op dit net aansluiten en tot 90% hun warmteverbruik kunnen verduurzamen. ​ ​