“Kleinste boek ter wereld” onder de hamer in Brussels veilinghuis
Duits gebedsboekje is zo klein dat je het met het blote oog niet kan lezen
10 december 2021
De eerste middeleeuwse ‘bestseller’ – een boek van meer dan 500 jaar oud en maar liefst 8 kilo; of het kleinste boekje ter wereld – amper 5 millimeter; én een monumentaal schilderij over de Braziliaanse geschiedenis. Het zijn maar enkele van de topstukken waar honderden Belgische en buitenlandse verzamelaars dit weekend op kunnen bieden in Brussel. Veilinghuis Arenberg Auctions – gespecialiseerd in zeldzame boeken, handschriften en kaarten – speelt voor haar laatste veiling van het jaar met een groot contrast en schat dat de belangrijkste werken vandaag en morgen gemakkelijk voor tienduizenden euro’s geveild zullen worden.
Zo groot als de grafietpunt van een potlood, amper 5 bij 5 millimeter én het Onze Vader in maar liefst zeven talen. Het zijn de kenmerken van ‘s werelds kleinste boek: een collector’s item uit 1952 gemaakt door het Gutenberg Museum – het beroemde boekdrukkunstmuseum in Duitsland – als oefening in de drukkunst. Het Duitse museum verkocht het “kleinste boek ter wereld” om hun renovatie te financieren. Tientallen jaren later zijn velen van die boekjes her en der verspreid geraakt, maar af en toe duikt er eentje op. Zo ook nu in Brussel.
“Uniek is dat dit stuk wordt verkocht met de originele metalen letterstaafjes, groter dan het boekje zelf. De gedrukte tekst is zo minuscuul dat je het niet met het blote oog kan lezen, maar een sterk vergrootglas nodig hebt.”
Henri Godts, expert Arenberg Auctions
Het unieke stuk gaat zaterdag onder de hamer in het Brusselse veilinghuis Arenberg Auctions en wordt geschat op €1.000 tot €1.500. Het veilinghuis biedt in totaal vier miniatuurboekjes aan, waarvan elk als apart lot wordt verkocht. De hamerprijs van de vier loten samen wordt geschat op €3500 tot €5000.
Eerste middeleeuwse 'bestseller'
Een ander topstuk is de meer dan 500 jaar oude Kroniek van Nuremberg, één van de bekendste en best geïllustreerde incunabelen, dat zijn boeken uit de vroege boekdrukkunst. De Neurenbergse stadsarts en humanist Hartmann Schedel (1440-1514) schreef deze kroniek in het Latijn en publiceerde haar in 1493. Het boek vertelt de geschiedenis vanaf het ontstaan van de christelijke wereld tot de vroege jaren 1490.
De Nurembergkroniek is vandaag vooral uniek door de vele prachtige illustraties. Aan de meer dan 1800 houtsnedes die voor de illustraties werden gebruikt, werkte ook de Duitse kunstschilder en tekenaar Albrecht Dürer mee, toen nog als leerling. Deze uiterst waardevolle uitgave wordt geschat op €30.000 tot €40.000.
“De honderden tekeningen beelden scènes uit het Oude en Nieuwe Testament af en tonen hoe onder andere Firenze, Jerusalem, Rome en Wenen er in de middeleeuwen uitzagen. Het boek was zo populair dat er 1800 exemplaren van werden gedrukt. Dat was bijzonder veel voor die tijd. De Nurembergkroniek kan je dus gerust de eerste ‘bestseller’ van zijn tijd noemen.”
Henri Godts, expert Arenberg Auctions
Monumentaal schilderij van Braziliaanse missionaris
Op de veiling springt ook het monumentale schilderij José de Anchieta temt wilde jaguars in het oog. Dit schilderij van bijna 2 meter hoog is van de hand van de Brusselse schilder Antoon Sallaert (1594-1650). Centraal staat de Spaanse jezuïetenmissionaris José de Anchieta (1534-1579), een van de meest invloedrijke figuren uit de Braziliaanse geschiedenis. Hij trok als een van de eerste missionarissen naar het Amazonewoud en zou samen met enkele anderen São Paulo en Rio de Janeiro gesticht hebben.
Op het schilderij werpen jaguars zich aan de voeten van Anchieta. Interessant detail: omdat jaguars in de Lage Landen nog vrij onbekend waren, schilderde de kunstenaar de dieren als luipaarden. Het schilderij wordt geschat op €12.000 tot €18.000.
Deze en andere topstukken, waaronder een waardevolle collectie surrealistische werken van beroemde kunstenaars als René Magritte en Marcel Mariën, en een belangrijke houtskooltekening van Odilon Redon, worden op 17 en 18 december geveild in het veilinghuis Arenberg Auctions, Wolstraat 19/2 in Brussel.