Iconische koepelgevangenis van Breda krijgt nieuwe bestemming als groen, levendig stadsdeel

De iconische 19e eeuwse koepelgevangenis van Breda krijgt weldra een nieuwe toekomst. Het Belgisch-Nederlandse ontwikkelaarsteam VDD Project Development & Being gaat de volledige monumentale site beschermen en, met respect voor de rijke historie en architectuur, omvormen tot een groene, levendige woonsite met ook plaats voor culturele en commerciële ruimtes. Project ‘Koepel District’ kwam zopas als winnaar uit de bus na een openbare verkoopprocedure van het Rijksvastgoedbedrijf.

Het markante koepelcomplex grenst aan het historische centrum van de Noord-Brabantse stad en beslaat een terrein van ruim drie hectare groot. Het omvat diverse monumentale gebouwen, met als blikvanger de indrukwekkende koepelgevangenis. Die werd tussen 1882 en 1886 gebouwd naar een ontwerp van architect en ingenieur Johan Frederik Metzelaar, die er internationale bekendheid mee verwierf. Het bijzondere koepelgebouw, met 205 identieke cellen, heeft een open, cirkelvormige middenruimte zodat bewakers de hele gevangenis vanuit het midden konden overzien. Een koepel met ijzeren spanten en een diameter van maar liefst 53 meter bekroont het dertig meter hoge rijksmonument. Ook een voormalige vrouwengevangenis, een poortgebouw en verschillende gerechtsgebouwen maken deel uit van het complex.

Goed acht jaar geleden werd de gevangenis, officieel de Penitentiaire Inrichting de Boschpoort, definitief gesloten. Begin vorig jaar zette het Rijksvastgoedbedrijf, de vastgoedorganisatie van de Nederlandse overheid, het koepelcomplex via een strikte procedure te koop. Op basis van een enquête die door vele inwoners van Breda werd ingevuld, stelde de gemeente een nota van uitgangspunten op. Belangrijke speerpunten waren een internationaal onderscheidend karakter, een unieke identiteit, een duurzame, toekomstbestendige transformatie en een open relatie met de omliggende gebieden.

Levendige herbestemming

De komende jaren zullen VDD Project Development en Being de site tot een levendige bestemming transformeren die past bij de hedendaagse dynamiek van Breda. Het voorheen gesloten complex zal worden omgevormd tot een open en doorwaadbaar gebied dat met haar diverse landschappen zal worden verbonden aan de Bredase binnenstad. De kracht van project ‘Koepel District’ ligt in het behouden van het bestaande historisch erfgoed in combinatie met duurzame vernieuwing. Het project wist ook te overtuigen dankzij de visie en ontwikkelstrategie: het realiseren van een toekomstgericht en vooral toegankelijk project door een 'dorp in de stad' te creëren waar het mogelijk is om te wonen (in alle segmenten), verblijven, (net)werken, ideeën uit te wisselen, ontspannen, sporten, en cultuur te beleven.

“We hebben het afgelopen jaar met veel toewijding gewerkt aan onze visie voor het Koepelcomplex. We zijn blij en trots dat we de kans krijgen om deze historische plek een nieuwe toekomst te geven en bij te kunnen dragen aan de grootstedelijke ambities van de stad. We streven naar een levendige plek voor én van iedereen, en kijken ernaar uit om onze visie samen met de gemeente en inwoners van Breda verder uit te werken.”– Bas van Dam, medeoprichter en -eigenaar van Being

“Het volledige project vergt een geraffineerde aanpak die rekening houdt met de bewogen en belangrijke geschiedenis van de stad Breda. Met een sterke focus op karakterbehoud en innovatie, zullen we het iconische erfgoed en de volledige monumentale site beschermen en herbestemmen.” - Johan Vandendriessche, managing partner bij VDD Project Development

“Het terrein wordt een autonome zone met een eigen identiteit, waar zowel bewoners als gebruikers zich thuis voelen. Een dynamische, open maar ook geborgen plek.” - Lauranne Snick, ontwikkelaar bij VDD Project Development

Het ontwikkelaarsteam besteedt alvast ook veel aandacht aan ecologie en duurzaamheid. Zo zetten VDD Project Development en Being maximaal in op circulair bouwen - waarbij heel wat bouwmateriaal dus wordt hergebruikt of gerecycleerd - én op de reductie van verbruik tot een absoluut minimum, door een beroep te doen op diverse duurzame technieken zoals geothermie, zonnepanelen en warmtepompen.

Voor het project zullen VDD Project Development en Being samenwerken met de internationaal gerenommeerde architecten OMA (NL), B-architecten (BE) en DELVA Landscape (NL).

“Het koepelcomplex is een bijzondere plek voor onze stad. Een centraal gelegen locatie, met een rijke historie. Het winnende plan eert dat verleden en transformeert het terrein tegelijkertijd tot een toegankelijke plek om te wonen, werken en verblijven. We zijn benieuwd naar de uitwerking van de plannen en gaan graag samen, ook met de omwonenden, aan de slag.” ​ - Daan Quaars, wethouder gemeente Breda

Oekraïense vluchtelingen

Momenteel vangen de Bredanaren ongeveer 380 Oekraïense vluchtelingen op in het koepelcomplex. De nieuwe eigenaren zijn voornemens deze opvang voort te zetten en indien mogelijk zelfs verder uit te breiden. In samenwerking met de gemeente en omgeving zal worden nagedacht over de tijdelijke invulling van de locatie, om de vluchtelingen tijdens deze periode een zo aangenaam mogelijk verblijf te gunnen. ​

^{Over VDD Project Development}

^{De Belgische erfgoedontwikkelaarVDD Project Development focust op de hedendaagse herbestemming en herwaardering van waardevolle historische sites op toplocaties. Hierbij wordt bijzondere aandacht gegeven aan een nieuwe architectuur in harmonie met het historische kader, de leefkwaliteit en de duurzaamheid. De voorbije jaren etaleerde het die expertise al met verve met klinkende referenties zoals de ‘Weylerkazerne’ en ‘Huis van Hamme’ in Brugge, ‘The Dome’, ‘Gesù’ en ‘de Mérode’ in Brussel, ‘The Grand’ in Nieuwpoort en ‘De Nijverheidsschool’ te Gent. De aandeelhouders en bestuurders van VDD zijn Johan Vandendriessche en Thibaut De Vos.}

^{Meer info via www.vddprojectdevelopment.com}

^{Over Being}

^{Als onderdeel van een nieuwe generatie ontwikkelaars realiseert Being duurzame gebieden die mensen helpen het beste uit zichzelf te halen. De ontwikkelaar is onder meer bekend van nhow Amsterdam RAI (het grootste nieuwbouwhotel van de Benelux). Tot de lopende projecten behoren onder andere Mediavaert (het houthybride nieuwe hoofdkantoor van DPG Media Nederland) en VDMA (een levendige stedelijke hub met woningen, kantoren, openbare ruimte mét stadsbos in Eindhoven). In Nederland is Being de eerste vastgoedontwikkelaar met een B Corp certificering. Want we zijn ervan overtuigd we allemaal onderdeel zijn van something bigger.}

^{Meer informatie: www.being.nl}

Perscontact: