Helft van grote leegstaande gebouwen in Antwerpen krijgt nieuwe bestemming

• Precies 101 grote industriële gebouwen staan momenteel leeg in Antwerpen. Opmerkelijk: ruim de helft ervan is in reconversie, wat betekent dat ze een nieuwe bestemming krijgen/kregen. 
• Antwerpen en de Vlaamse regering werkten een speciale regeling uit om o.a. woningen versneld toe te laten op industriële sites. Zo slaagt Antwerpen erin een grote inhaaloperatie op te starten. 
• De woningnood blijkt in heel Vlaanderen nergens zo groot als in Antwerpen: 45.000 nieuwe wooneenheden zijn nodig tegen 2030. 
• Met de plannen voor het appartementencomplex Koffienatie, een oud pakhuis vlakbij Park Spoor Noord, toont Antwerpen dat reconversie helpt om stadskankers aan te pakken.

Nooit eerder in Antwerpen werden zoveel grote gebouwen die leegstaan omgebouwd tot woon-, winkel- of kantoorruimte. Van de 101 grote industriële gebouwen die in de grootste stad van Vlaanderen staan te verkommeren, zijn momenteel ruim de helft in reconversie, wat concreet wil zeggen dat ze een nieuwe bestemming krijgen. Daarmee speelt de metropool een voortrekkersrol in Vlaanderen. Dat blijkt uit een marktanalyse van Immpact, één van de toonaangevende appartementenbouwers in Vlaanderen. Die meent dat de grote inhaaloperatie niets te laat komt, want nergens in Vlaanderen is de woningnood groter dan in Antwerpen.

                                                            ***

Uit de cijfers die Immpact voor haar marktanalyse opvroeg bij het Vlaams register voor leegstaande gebouwen blijkt dat Antwerpen als grootste stad van Vlaanderen vorig jaar precies 101 leegstaande panden telde die groter zijn dan vijfhonderd vierkante meter. Zes ervan staan geboekstaafd als verwaarloosd, zo’n 48 panden staan leeg, en 47 staan leeg én zijn verloederd. Toch heeft Antwerpen maar liefst aan ruim de helft ervan de voorbije maanden al een nieuwe bestemming gegeven of zijn er volop plannen in de maak.

In heel wat gevallen gaat het om stadskankers die dringend een nieuwe bestemming moesten krijgen, maar waar het veelal dreigde uit te monden in een jarenlang vergunningsproces. Daarom werkte Antwerpen en Vlaanderen recent een speciale regeling uit om o.a. woningen toe te laten op industriële sites. Zo kan het proces gevoelig worden ingekort en slaagt Antwerpen erin een grote inhaaloperatie op te starten.

“Dit was dringend nodig om een versnelling hoger te schakelen bij het oplossen van de woningnood. Antwerpen verwacht tegen 2030 met 70.000 inwoners te groeien naar een stad die plaats moet bieden aan minstens 570.000 mensen. Om dat op te vangen heeft onze metropool ruim 45.000 bijkomende wooneenheden nodig. Alleen kwamen er de afgelopen tien jaar slechts 12.969 nieuwe wooneenheden bij. En dan spreken we nog maar enkel over het aspect wonen, en niet over de nood aan bijkomende kantoor- of winkelruimte.”

Philippe Janssens, CEO Immpact

Voortrekkersrol

Bovendien spitste Antwerpen zich in het verleden vooral toe op de reconversie van het Eilandje en minder op de rest van de stad en de districten. Schepen voor Stadsontwikkeling Rob Van de Velde, die eveneens voor de marktanalyse werd bevraagd, zegt nu de scoop te verruimen en ook naar de sites buiten de Ring te kijken.

“Via een aangepaste regeling slagen we erin om op korte termijn heel wat van die grote leegstaande terreinen een zinvolle invulling te geven, zowel in de stadskern als erbuiten. Industriegrond omvormen tot woongebied was zo tot voor kort een proces dat jaren duurde. Neem alleen al de periode die nodig is voor het vergunningsproces en de voorbereidingen voor de werf, en je weet dat je minstens voor vijf jaar bent vertrokken. Dankzij de uitzonderingsregel, die er in afspraak met Vlaanderen kwam, kunnen we nu een voortrekkersrol spelen op het vlak van reconversie.”

Schepen voor Stadsontwikkeling Rob Van de Velde

Reconversie Koffienatie

Een van de sites die deze versnelde aanpak illustreert is Koffienatie, een oud pakhuis vlakbij Park Spoor Noord dat jarenlang werd gebruikt om koffiestalen te testen en dienst deed als stockageplaats voor de kostbare koffie. Nadat het een hele tijd leegstond, wordt het nu getransformeerd naar 35 ecovriendelijke en betaalbare appartementen. De geplande stadsontwikkeling zal nog een extra boost geven aan deze nieuwe buurt, die straks als voorbeeld kan dienen voor betaalbare reconversie.

“Antwerpen pakt zo niet alleen de stadskankers in een versneld tempo aan, maar slaagt er ook in om extra betaalbare woningen te creëren. Dat is wat Vlaanderen - en Antwerpen nog méér - nodig heeft, want een eigen woonst vinden voor 200.000 euro of minder is een uitdaging geworden. Zeker in Antwerpen, waar bijna één op de tien moeite heeft om de huur of zijn woonlening te betalen.”  

Philippe Janssens

Slimme databank

Ook nog opmerkelijk: om het woonbeleid in Antwerpen te optimaliseren, wordt intussen werk gemaakt van een databank die alle details bijhoudt over de duizenden stedenbouwkundige vergunningen die er jaarlijks worden uitgereikt. Die analysetool moet er op korte termijn komen.

“Zo kunnen we nagaan hoe we de vrije ruimte zo efficiënt mogelijk kunnen invullen. Dat is meer dan welkom, zeker nu we de komende jaren een recordaantal ruimtelijke uitvoeringsplannen en masterplannen willen opmaken om locaties die al tientallen jaren onderbenut worden versneld, slim en kwalitatief te ontwikkelen.”

Schepen Rob Van de Velde