Eigen woning nog maar mogelijk voor vier op de tien lage inkomens

Wie 1.712 euro bruto per maand verdient, kan moeilijker dan ooit een eigen woning verwerven. In totaal kunnen vandaag amper 12.000 van de ongeveer 31.000 Belgen met een laag inkomen - of vier op de tien - eigenaar worden van een eigen stulpje. Tien jaar geleden was dat nog haalbaar voor 15.500 lage inkomens, oftewel voor 3.500 Belgen méér. Zeker een nieuwbouwwoning is voor deze groep quasi onmogelijk geworden. Dat stelt woningbouwer Bostoen op basis van een eigen marktanalyse. Aan de basis van het probleem ligt onder meer de peperdure bouwgrond die een derde van de totale kostprijs bedraagt.

                                                                                 ***

Een eigen woning kopen of bouwen? Voor mensen met een laag inkomen was het al niet makkelijk. Maar het is nog een stuk moeilijker geworden. Van de ongeveer 31.000 Belgen met een maandelijks bruto-inkomen van 1.712 euro blijkt dat amper 12.000 van hen (37,7%) er vandaag nog in slagen een eigen woning te verwerven. Dat is een forse 12 procent minder dan tien jaar geleden, toen nog 15.500 Belgen binnen deze inkomenscategorie (49,6%) een eigen woning konden verwerven. Het aantal Belgen met een hoger inkomen en die eigenaar zijn van een woonst, is voorlopig nog niet gedaald.

De verontrustende cijfers komen van woningbouwer Bostoen die een marktanalyse uitvoerde, op basis van data van de bestaande woningmarkt, de nieuwbouwmarkt en statistische modellen van de Federale Overheidsdienst Economie. Volgens de bouwgroep zijn het vooral de tweeverdieners in deze inkomenscategorie die het onderspit delven. In 2006 was 16 procent van hen eigenaar van een woning. Vorig jaar lag dat aantal bij de tweeverdieners nog maar op 10 procent, oftewel zes procent lager.

Als deze trend zich verder zet en er niet wordt ingegrepen, ziet Bostoen het probleem de komende jaren alleen nog maar toenemen.

“Uiteraard is het voor lage inkomens niet altijd even eenvoudig om een woning te verwerven. Maar als zelfs tweeverdieners er alsmaar moeilijker in slagen, weet je dat er iets fout zit. Nieuwbouw is nu eenmaal broodnodig, want het Belgische woningpark behoort met een gemiddelde leeftijd van 52 jaar tot het oudste van Europa. Die oude woningen laten het echter bouwtechnisch niet altijd toe om energie-efficiënt en naar hedendaagse comfortnormen te verbouwen. in dat geval is enkel slopen en opnieuw bouwen de juiste oplossing.”

Peter Impe, CEO Bostoen

Dure bouwgrond

Vier belangrijke factoren werken de onbetaalbaarheid volgens Bostoen in de hand: de peperdure grondprijzen, de schaarste van interessante locaties, de almaar strengere normen rond energiezuinigheid, én de taksen die onze overheden innen op een nieuwbouwwoning en die anno 2016 al bijna de helft van de totale kostprijs omvatten.

Het grootste probleem zit bij de bouwgrond, die nooit eerder zo duur was.  Vandaag betaal je gemiddeld 254 euro per vierkante meter. In de steden pieken de prijzen tot 520 euro per vierkante meter en meer. Om bouwen goedkoper te maken, zou volgens Bostoen de Vlaamse overheid het aanbod moeten verruimen door een deel van haar eigen beschikbare bouwgronden of leegstaande panden op de markt te gooien.

De Vlaamse overheid beschikt vandaag naar schatting over zo’n 4.000 hectare aan bouwgronden, vergelijkbaar met de oppervlakte van zo’n 6.500 voetbalvelden. Het gaat om gronden die rechtstreeks of onrechtstreeks in handen zijn van lokale overheden, OCMW’s en kerkfabrieken. De provincie Antwerpen spant de kroon met zo’n 824 hectare, gevolgd door Vlaams-Brabant (586 ha) en Limburg (571 ha).

107 gebouwen

Daarnaast verwijst Bostoen ook naar het potentieel van de vele leegstaande en verwaarloosde gebouwen die de Vlaamse overheid in handen heeft en die kunnen omgebouwd worden tot woongelegenheden. Bostoen vernam zo dat begin 2016 107 gebouwen van de Vlaamse overheid (3,8%) leegstonden, of ongeschikt of onbewoonbaar verklaard waren.

“Als slechts een deel van die gronden en leegstaande panden al op de markt zou komen - zonder nieuwe open ruimte aan te snijden - pakken we de schaarste aan én kunnen de kostprijzen van de bouwgronden dus wat afkoelen. Nu blijven heel wat van die gronden vaak liggen om speculatieve redenen, maar het zou een zegen zijn om de prijs van bouwgrond te verlichten én bijgevolg bouwen goedkoper te maken. De overheid heeft op dat vlak deels zelf de sleutel in handen.”

Peter Impe, CEO Bostoen.