Eén van de best bewaarde historische manuscripten gaat onder de hamer

• Een meer dan vijfhonderd jaar oud manuscript met Gregoriaanse kerkgezangen - en perfect bewaard - is opgedoken in het Brusselse veilinghuis The Romantic Agony.

• Het unieke stuk komt uit de privéverzameling van een Belgische familie en wordt geschat op minstens 60.000 euro.

• Aan het boek werd destijd jarenlang gewerkt in Franse ateliers naar Vlaams voorbeeld

• Het Graduale, hét pronkstuk van de veiling, gaat samen met o.a. enkele zeldzame foto’s van Hugo Claus en een asbak van schilder René Magritte onder de hamer in Brussel.

Eind deze maand wordt in Brussel één van de grootste, meest complete en best bewaarde boeken in ons land geveild. Het gaat om een Graduale, een manuscript met Gregoriaanse kerkgezangen, die jarenlang in handen was van een Belgische familie. Het boek is meer dan vijfhonderd jaar oud en weegt 21 kilo. De prijs wordt geschat op meer dan 60.000 euro dankzij twaalf uitzonderlijke miniaturen, maar wordt door experten nu al historisch van “onschatbare waarde” genoemd.

Het is het Brusselse veilinghuis The Romantic Agony, één van de belangrijkste veilinghuizen van België en Nederland, dat het boek op 26 november veilt. Het wordt meteen het pronkstuk van een veiling die twee dagen loopt. Het gaat om een Graduale - een verzamelnaam voor liturgische manuscripten met Gregoriaanse gezangen - uit de 15e eeuw (1490-1510) die alles samen liefst 21 kilogram weegt en gedecoreerd is met bladgoud en miniaturen.

Het stuk zit al sinds 1950 in de privé-verzameling van een Belgische familie, maar over de oorspronkelijke herkomst is nauwelijks iets geweten. Het boek werd vermoedelijk op vraag van een rijke kunstmecenas besteld voor een klooster of abdij, gelinkt aan het Franse Koninklijke Hof.

“Een Graduale uit die tijd én in zo’n perfecte staat: het is bijna ongezien en mag nu al historisch van onschatbare waarde genoemd worden. Meer dan vijfhonderd jaar lang is dit werk met de grootste zorg bewaard geweest. Degene die dit na de veiling in handen zal krijgen, zal er dan ook zorg voor moeten dragen. Zelfs wij moeten oppassen voor plotse temperatuurschommelingen om het perkament niet te beschadigen.”

Johan Devroe, expert bij veilinghuis The Romantic Agony

Meer dan 100 dierenvellen

Het Graduale is één van de meeste complete en best bewaarde manuscripten ooit, die de voorbije decennia in België onder de hamer zal gaan. Je kan haast niet naast het boek van 63 op 43 centimeter kijken. Het werk bevat 175 pagina’s religieuze muziek - goed voor 47 vierkante meter in totaal - is gedecoreerd met bladgoud, en bevat twaalf gedetailleerde miniaturen en 218 geschilderde hoofdletters.

“Voor elke pagina hadden de monniken een dierenvel nodig dat ze volgens een speciale procedure moesten bewerken. Het klinkt merkwaardig, maar voor het maken van dit Graduale zijn dus meer dan honderd dierenvellen nodig geweest. De beesten moesten ongeveer allemaal dezelfde afmeting hebben en op dezelfde moment geslacht worden. Zo konden alle huiden op hetzelfde moment behandeld worden om het perkament te maken.” 

Johan Devroe, expert bij veilinghuis The Romantic Agony

De waarde van het Graduale wordt geschat op minstens 60.000 euro, meteen ook het startbedrag voor bieders. De internationale belangstelling voor het pronkstuk is nu al bijzonder groot. De kans dat het eeuwenoude boek bijgevolg in het buitenland terecht komt, lijkt realistisch.

Hugo Claus

Naast dit pronkstuk biedt The Romantic Agony nog 1.404 andere loten aan voor de tweedaagse veiling van 25 en 26 november. Eén van de opmerkelijkste loten uit die lijst is een onbekende, zeldzame foto van een jonge Hugo Claus, samen met zijn mede-Cobra kunstenaar Corneille. De foto van de Belgische schrijver wordt geveild vanaf 400 euro.

Een ander opmerkelijk stuk is een porseleinen asbak die ontworpen werd door de Brusselse surrealistische schilder René Magritte. Ook hier bedraagt de instapprijs amper 150 euro, een koopje voor een werk van deze meester. Het veilinghuis hoopt dan ook de interesse van het grote publiek te kunnen wekken, gezien heel wat mensen nu nog vaak niet naar een veiling durven komen omdat ze “hoge prijzen” vrezen.

“Als de doorsnee Belg aan een veiling denkt, denkt hij vaak dat hij een klein fortuin moet uitgeven om iets unieks of waardevols in huis te krijgen. Maar bijna niemand weet dat je op een veiling voor 100 of 150 euro bijvoorbeeld al een druk van Rembrandt op de kop kan tikken. Kunst en erfgoed, dat hoeft echt niet altijd duur te zijn. We willen dat meer en meer duidelijk maken bij de mensen.”

Johan Devroe, expert bij veilinghuis The Romantic Agony

De veiling loopt op 25 en 26 november en start vanaf 13u.